معرفی نسخه‌ی خطی «مناظره گوهرها»؛ مفصل‌ترین مناظره منثور‌ فارسی

Authors

احترام رضایی استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام‌نور، ایران

سکینه غلام پور دهکی استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جویبار، مازندران، ایران

Abstract:

چکیده: در گنجینة نسخ خطی فارسی، کتب زیادی در موضوع کانی شناسی وجود دارند که اغلب با نام «جواهر نامه» یا «معرفه‌الجواهر» به موضوعِ معرفی گوهرها، شرح صفات، انواع، معادن، عیوب، روش نگهداری، خواص طبی و قیمت آنها و حتی شناخت برخی سنگهای کم ارزش، فلزات و گاه عطریات و... پرداخته‌اند. نثرگوهرنامه ها معمولا روان، ساده و علمی و از نظر محتوا نیز، بیشتر دارای مطالبی تکراری و برگرفته از الجماهر فی الجواهر ابوریحان بیرونی و جواهر نامه ی نظامی هستند. مناظره ی گوهرها، رساله ای که نسخه ی منحصر به فرد آن در کتابخانه مجلس نگهداری می شود؛ تنها اثری است که شیوه ای کاملا متفاوت دارد. نویسنده گمنام آن در شیوه ای ابداعی با استفاده از قالب «مناظره» به معرفی دوازده گوهر، خصوصیات و انواع آنها پرداخته است و در واقع به کمک ساختار مناظره و لحن روایی، این گوهرنامه را از اثری علمی و خشک به اثری داستانگونه، نمایشی، جذاب و دلنشین تبدیل کرده و مفصلترین مناظره منثور فارسی را آفریده است. از نظر محتوای گوهرشناسی نیز اطلاعات دقیق و گاه منحصر به فردی که در خصوص برخی از گوهرها ارائه می دهد و نیز ذکر معادل هندی برخی از انواع آنها بر تمایزات اثر افزوده است.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

بررسی تطبیقی مناظره های ادبیات منثور فارسی وعربی (از ابتدا تا مشروطه)

مناظره شیوه ای از سخنوری است که هدف گوینده از آن اثبات اعتقاد یا نظری خاص است و به دو نوع واقعی و تخیلی تقسیم می شود؛ مناظره های تخیلی- که از نظر ادبی دارای اهمیت ویژه ای هستند- به تقلید از مناظره های واقعی نوشته می شوند و نویسندگان در آنها به بیان مقاصد خود از زبان انواع موجودات جاندار و بیجان و حتی مفاهیم انتزاعی می پردازند. این نوع مناظره ها در ادبیات هم? ملت ها، از جمله در ادبیات فارسی و عر...

15 صفحه اول

قابلیت های نمایشی مناظره های منثور با رویکرد گفت وگومحور

یکی از گونه های ادبی منثور رایج در زبان فارسی، مناظره است. در مناظره¬های منثور، دو یا چند شخصیت به شیوۀ گفت وگونویسی، موضوعات گوناگون را به میان می کشند و در نهایت، نگارنده با نوعی جمع بندی از زبان آن ها به نتیجۀ مورد نظر می رسد. ساختار این نوع مناظره‏ها بیشتر بر گفت¬وگونویسی استوار بوده و از توصیف و تحلیل های داستان گونه به دور است. در دورۀ مشروطه، به این نوع مناظره ها واژۀ «چیزنویسی» یا شیوة ...

full text